Konjonktivit göz kapağını saran konjonktiva adlı yapının iltihaplanması sonucu ortaya çıkan bir göz hastalığıdır. Halk arasında kırmızı göz hastalığı olarak da adlandırılan bu durum gözde şişlik, akıntı, kaşıntı ve kızarıklık gibi belirtilerle karakterizedir. Zamanında tedavi edilmediği takdirde ise görme problemlerine yol açabilir.
Alerjenler, virüsler, bakteriler veya göze giren yabancı maddeler gibi birçok farklı nedenle ortaya çıkabilen konjonktivit hastalığının farklı türleri mevcuttur. Tedavi konjonktivitin türüne göre planlanır. Konjonktivitten korunmak için alınabilecek en temel ve etkili önlem ise hijyene özen göstermektedir.
Konjonktivit nedir?
Konjonktiva, gözün şeffaf ve beyaz kısmı ile göz kapaklarının içini kaplayan tabakadır. Bu tabakanın iltihaplanması ise kırmızı göz hastalığı veya konjonktivit olarak adlandırılmaktadır. Genellikle enfeksiyon ya da alerji nedeniyle ortaya çıkan konjonktivit hastalığı kendini gözlerde kaşıntı, akıntı ve şişlik ile gösterir.
Tek gözde veya her iki gözde birden meydana gelebilen konjonktivit viral ya da bakteriyel kaynaklı ise son derece bulaşıcıdır; tedavi edilmediğinde hızlı bir şekilde yayılım gösterebilir. Hastalığı taşıyan kişinin öksürmesi, hapşırması ile göze bulaşabilir; el ile temas edilen yüzeylerden de geçebilir.
Konjonktivit tedavisinin zamanında uygulanmaması ise kişide kalıcı göz problemlerine yol açabilmektedir. Ayrıca konjonktivit görme kaybı riski oluşturan akut glokom, üveit, kornea enfeksiyonları gibi ciddi sağlık sorunlarına da neden olabilmektedir.
Bu nedenle hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde bir göz hastalıkları uzmanına başvurulmalıdır.
Konjonktivit türleri nelerdir?
Konjonktivit temel olarak hastalığın nedenine göre 3 farklı türde değerlendirilmektedir.
- Viral Konjonktivit: Virüs kaynaklı konjonktivit son derece bulaşıcıdır. Nezle ve soğuk algınlığı yapan adenovirüslerin yol açtığı bu tür hafif seyreder. Genellikle birkaç günde tedaviye gerek olmadan kendiliğinden iyileşme eğilimindedir.
- Bakteriyel Konjonktivit: Bakteri kaynaklı ve bulaşıcı nitelikte bir tür konjonktivittir. Hijyen eksikliği, kalabalık ortamlar, ortak ürün kullanımı gibi nedenlerle bulaşır. Tedavi edilmediğinde göz hasarına yol açabilir.
- Alerjik Konjonktivit: Göz nezlesi de denilen alerjik konjonktivit özellikle polen, toz ve hayvan tüyü gibi alerjenlere verilen reaksiyon sonucu ortaya çıkar. Bulaşıcı olmayan bu tür alerjik kişileri etkiler.
Konjonktivit neden olur?
Konjonktivit hastalığı farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:
- Kontakt lens ile ilgili durumlar (lensin aşınması, hijyenik olmaması vb.)
- Kimyasal maddelerin göze teması
- Göze yabancı cisim girmesi
- Kuru göz ve buna bağlı tahriş
- Hava kirliliği, duman, toz, hayvan tüyleri ve polen
- Parazitler, virüsler, enfeksiyonlar
- Pis ellerle gözlere dokunulması
- Üst solunum yolu enfeksiyonları
- Hijyenik olmayan havuza girmek
- Konjonktivit bulaşımına elverişli kirli, mikroplu ve kapalı ortamlara girmek
Konjonktivit belirtileri nelerdir?
Bir veya her iki gözü de etkileyebilen konjonktivit hastalığının tipik belirtileri şöyledir:
- Gözlerde kızarıklık ve kaşıntı
- Göz kapaklarında şişme ve ödem
- Gözlerin sulanması ve akması
- Gözde batma ve yanma hissi
- Ağrı ve acı
- Gözleri sık sık ovuşturma isteği
- Çapaklanma problemi
- Işık hassasiyeti oluşması
Konjonktivit nasıl tedavi edilir?
Tedavi öncesinde ilk olarak göz doktoru tarafından hastanın şikayetleri dinlenir ve fizik muayene gerçekleştirilir. Biyomikrokobik muayene ile hastalığın tanısı koyulur ve konjonktivit türü belirlenir.
Konjonktivit türüne ve hastalığın nedenlerine göre tedavi planlanır.
Alerjik konjonktivit tedavisi genellikle göz damlaları ile şikayetlerin giderilmesini kapsar. Kaşıntı halinde bunu giderici ilaçlar da reçete edilebilir.
Göz kuruluğu kaynaklı tahriş söz konusu olduğunda suni gözyaşı damlaları ile göz yüzeyi nemli tutulur.
Bakteriyel konjonktivit antibiyotik tedavisi gerektirebilir. Tedavide damla ve pomat kullanılabilir. Etkin tedavi sağlanmadığında konjonktivit tekrarlayabilir.
Viral konjonktivit genellikle kendiliğinden geçer. Ancak bulaşıcılığın azaltılabilmesi için göz hijyenine dikkat edilmelidir. Soğuk kompres ile bakım yapılabilir.
Konjonktivit nasıl önlenir?
Sadece konjonktivit özelinde değil genel göz sağlığı açısından dikkat edilmesi gereken en temel konu temizlik ve hijyendir.
Gün içinde sürekli kullandığımız ellerimiz, her yüzeyle temas halindedir. Bu nedenle ellerin göze değdirilmesinden kaçınılmalıdır.
Kişisel eşyaların ortak kullanılmaması gereklidir. Özellikle hasta bir kişinin eşyalarına temas edilmesi sakıncalıdır.
Sürekli ekrana bakmak göz kuruluğuna yol açabilir. Bilgisayar başında çalışanların bunun için suni gözyaşı damlası kullanması önerilebilir. Ayrıca ekrandan belli aralıklarla uzak kalmaya çalışılmalıdır.
Kontakt lens kullananların hijyen kurallarına uymaları son derece önemlidir. Örneğin; lens takmadan önce eller güzelce yıkanmalıdır. Lens takılıyken ellerin göze temasından kaçınılmalı; gözler asla ovuşturulmamalıdır.
Soğuk ve rüzgarlı havalarda göz dış etkenlere karşı gözlükle korunmalıdır.
Güneşli havalarda UV korumalı güneş gözlüğü takılmalıdır.
Gözlerin kurumaması için sık sık kırpılmalıdır.
Hava üfleyen cihazların direkt olarak göze temasından kaçınılmalıdır.
Göz enfeksiyonu olduğu bilinen kişilerle yakın temas edilmemeli; ortak eşya kullanılmamalı, aynı havuza girilmemedir.
Kalabalık ve kapalı ortamlara mümkün olduğunca girilmemelidir.
