KATARAKT’A GENEL BİR BAKIŞ
Gözümüzün içinde irisin (göz bebeğindeki renkli alan) arkasında bulunan doğal bir mercek vardır ve katarakt, o merceğin netliğindeki değişikliklerin genel adıdır. Katarakt bu lensin saydamlığını yitirmesi sonucu göze gelen ışığın retina tabakasına ulaşmasını engeller. Sonuçta bir kişinin görsel kalitesini bozar. Normal olarak, doğal göz içi lens çıplak gözle görülemez, ancak katarakt sebebiyle aşırı derecede bulanıklaştıktan sonra görünür hale gelir.
Bu mercek, ana görevi olarak öncelikle ışığı beyin tarafından görme olarak yorumlanan nörolojik sinyallere dönüştürüldüğü gözün arkasında bulunan retinaya engelsiz olarak odaklamak için kullanılır. Ciddi kataraktlar bu mercekten geçen ışığı bloke edip bozarak görme bozukluklarına ve şikayetlere neden olur.
Dünya çapında en yaygın körlük nedeni ameliyat edilmemiş kataraktlardır ve katarakt tedavi edilmesi ile bu körlük durumu ortadan kalkar. Katarakt sadece cerrahi müdahale ile tedavi edilebilen bir hastalıktır. Araştırmalar katarakt ve güneş ışınları arasında bağ olduğunu ortaya koymaktadır. Katarakt İzmir’de ve genellikle yurdumuzun daha fazla güneş gören bölgelerinde, diğer bölgelere göre daha erken gelişme ve daha hızlı ilerleme gösterebilir.
Gelişmekte olan dünyada katarakt görülme sıklığı, katarakt ameliyatı oranının çok üzerindedir. Araştırmalar gösteriyor ki kataraktın oluşma riskini 10 yıl kadar yavaşlatabilirsek, katarakt ameliyatı ihtiyacını %45 oranında azaltabilmekteyiz. Katarakt başlangıcını geciktirmek için önleyici yöntemler bulmak, katarakt körlüğü insidansı ile cerrahi tedavi olma yüzdesini azaltmaya yardımcı olabilir.
Öyleyse, kataraktı önleme yolculuğuna, bu konuda daha fazla bilgi edinerek ve kataraktı olabildiğince uzun süre doğal yollardan önlemek için gerçekten etkili bazı ipuçları öğrenerek devam etmemizde fayda var.
1. Doğru Beslenme
Yiyecekler, optimum göz sağlığına ulaşmada hayati bir rol oynar. Sağlıklı beslenme hepimiz için bir öncelik olmalıdır.
Sağlıklı gözler için iyi beslenme sağlayan sağlıklı bir diyet, her gün 1 ila 3 porsiyon meyve ve sebze tüketimini, her gün en az 1 porsiyon tam tahıl besinleri ve her hafta en az 2 porsiyon omega-3 içeren balık tüketimini içerir. Katarakt gelişimini önlemeye yardımcı olabileceğinden, beta-karoten, selenyum ve C ve E vitaminleri gibi antioksidan bakımından zengin yiyecekler yemek katarakt oluşumunu önlemede yardımcı olabilir.
Diyetinize antioksidan ve glutatyon açısından zengin yiyecekler ekleyerek başlamanızda fayda var. Brokoli, kuşkonmaz, ıspanak ve brüksel lahanası gibi yeşillikler gerçekten göze dost besinler olarak kabul edilir. Benzer şekilde, glutatyon açısından zengin olan avokado, greyfurt ve çilek, gözlerinizi sağlıklı tutmaya yardımcı olur. Çiğ meyve ve sebzelerin çoğunu tüketme fikrinden pek memnun değilseniz, bunları güzel harmanlanmış meyve suları ve smoothieler olarak da tüketebilirsiniz.
Lutein ve zeaksantin içeren yiyeceklerin de göz sağlığı için önemli olduğu biliniyor. Lutein ve zeaksantin içeren yiyecekler genellikle göz merceğinde de bulunan karotenoidler içeriyorlar. Bunlar arasında yumurta, kara lahana, şalgam yeşilliği ve mısır bulunur ve sadece katarakta değil aynı zamanda sarı nokta hastalığına karşıda koruma sağlarlar.
2005 yılında yapılan bir çalışmada, omega-3 yağ asitlerinin gözlerinizi katarakt gelişiminden korumaya yardımcı olabileceği bulundu. Daha yüksek bir omega-3 alımı (keten tohumunun yanı sıra somon ve sardalya gibi yağlı balıklarda bulunur) katarakt riskini azalttığı bilinmektedir.
Ancak, yeterince meyve ve sebze yemediğiniz için diyetinizde temel besin maddeleri yoksa, optimum göz sağlığı için ihtiyacınız olan tüm besinleri aldığınızdan emin olmak için bir veya daha fazla günlük besin takviyesi almayı düşünmek akıllıca olabilir. Göz vitaminleri ve diğer besin takviyeleri rejimine başlamadan önce bir göz doktoruna danışın. Bazı durumlarda, belirli bir vitamin veya besini çok fazla almak sağlığınız için zararlı olabilir. Bu konuda doktorunuza danışmadan hareket etmemelisiniz.
Gözlerinizi ve görüşünüzü korumak için işe yarayan sadece diyetinize neyin dahil edileceği değil, aynı zamanda diyetinizden neleri dışladığınızla da ilgilidir. Bu nedenle, beyaz şeker ve yüksek fruktozlu mısır şurubu gibi işlenmiş ikamelerinden (genellikle genetiği değiştirilmiş mısırdan üretilir) uzak durduğunuzdan emin olun. Kızartılmış gıdalardan, işlenmiş gıdalardan, şekerli atıştırmalıklardan ve alkolsüz gazlı içeceklerden kaçınmak da eşit derecede önemlidir. Bunların tümü katarakt riskinin yanı sıra obezite ve diğer sağlık sorunları ile ilişkili görünmektedir.
2. Su Tüketimi ve Göz Sağlığına Etkileri
Belki de genel su tüketiminiz ve vücut hidrasyonu, kataraktın ilerlemesini etkileyebilecek önemli faktörlerden biri. Gerekli miktarda su tüketimi sadece vgözleriniz ile ilgili değil tüm vücut sağlığı için önemlidir. Sağlık uzmanları düzenli ve yeteri miktarda su tüketimini şiddetle önermektedir ve bunu yapmama, genel olarak sağlık sorunlarına yol açabilen zararlı vücut toksinlerinin birikmesine neden olabilir, katarakt bunlardan biridir.
Bol miktarda su alımı, vücudumuzun zararlı toksinleri çok kolay bir şekilde atmasına yardımcı olur. Bu nedenle düzenli aralıklarla sık sık su içme alışkanlığı geliştirin.
3. Sigarayı Bırakın
Neredeyse herkes sigara içmenin kalp ve akciğerler için zararlı etkilerini biliyor, ancak ironik bir şekilde, insanların çoğu sigara içmenin katarakt dahil gözlere getirdiği riskleri kavrayamıyor. Araştırmalar, sigaranın katarakt oluşumu ve ilerleme riskini neredeyse üç kat artırdığını göstermektedir. Bunun nedeni, tüm vücut için olumsuz etkileri kesin olan serbest radikallerin salınmasından kaynaklanmasıdır. Öte yandan, antioksidanlar vücuttaki serbest radikallerle savaşmaya adanmıştır.
Aşırı sigara içtiğinizde, katarakta neden olabilecek serbest radikallerin birikmesini teşvik eden antioksidanlar tüketilir. Yani, sigarayı bıraktığınızda, kataraktı önleme şansınızı artırmış olursunuz.
4. Alkol Azaltın
Ölçülü bir şekilde kullanıldığı zaman alkolün vücut üzerinde ki olumsuz etkileri sınırlıdır ve vücut kendi arınma mekanizmaları içinde bu olumsuz etkileri giderebilmektedir. Sigara gibi, aşırı alkol tüketimi de katarakt gelişme olasılığının artması da dahil olmak üzere bir dizi sağlık riski oluşturabilir.
Yapılan bazı araştırmalarda ayrıca, hiç içmeyen birine kıyasla haftada üçten daha az standart boy alkollü içecek (yaklaşık 660 ml) alımının, katarakt olma olasılığını arttırdığına işaret ediyor. Bu insan vücudu için tolere edilebilir bir durum, ancak, 660 ml sınırın aşılması, bu oranların daha da yükselmesine neden olabilir.
5. Diyabetinizi kontrol altında tutun
Veriler, diyabet hastalarının katarakt geliştirme riskinin normal kişilere oranla çok daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Kan şekeri çok uzun süre yüksek kalan kişilerin göz lensleri şekil değiiştirebilir. Dahası, göz lensleri kan şekerini sorbitole çevirir ve aşırı birikirse görme kaliteniz bozulmaya başlar ve katarakt oluşma ihtimali artar.
Bu nedenle sağlıklı kan şekeri değerlerini korumak hem genel sağlığınız hem de görüşünüzün sağlığı için çok önemlidir.
6. Kortikosteroid ilaçları uzun süre kullanmaktan kaçının
Steroidler potansiyel olarak hayat kurtarıcı ilaçlardır, ancak hastalık ayrımı gözetmeden ve yaygın kullanımları birçok soruna yol açmıştır. Maalesef Dünya’da kimyagerler bile zararlı etkilerini tamamen gözardı ederek steroid reçete ediyorlar. Ayrıca, insanlar sınırlı ve kulaktan dolma bilgiler ile kendi kendilerine ilaç verme eğilimindedir. Uzun süreli oral steroid kullanımı, iyi bilinen bir katarakt nedenidir. Bununla birlikte, solunan ve burun spreyi steroidlerinin katarakt riskini artırıp artırmadığı konusunda çalışmalar çelişkili.
Steroidler yalnızca tıbbi tavsiye ve sıkı tıbbi gözetim altında alınmalıdır. Aslında, doktorunuzla rahatsızlığınız için steroid koruyucu ilaçlar kullanma seçeneğini mümkün olduğunca tartışmalısınız, mümkün olduğunca steroid içermeyen tedavi alternatiflerini değerlendirmelisiniz.
7. Gözlerinizi Güneşten Koruyun
Daha önce de söyledik ve tekrar söyleyeceğiz; kendinizi Güneşin zararlı ışınlarından (UV ışınları) koruyun. Gözleriniz size teşekkür edecek!
Ultraviyole ışık, genç hastalarda bile katarakt oluşumunu hızlandırabilir. Araştırmacılar, UV ışığının gözünüzün lensinde bulunan proteinlere zarar vererek görmenize zarar verme potansiyeli konusunda artık eminler.
Maruz kalmanızı azaltmak için, dışarıda vakit geçirirken geniş kenarlı bir şapka takın, benzer şekilde, eşarp veya güneş siperlikleride gözlerinizi güneşin zararlı ışınlarından koruyabilir.
Buna ek olarak polarize güneş gözlükleri, fotokromatik gözlükler ve UV bloke edici kontakt lensler kullanılabilir. Bu sadece görünüşünüze katkıda bulunmayacak, aynı zamanda katarakt olma riskini azaltmanıza da yardımcı olacaktır. Bu nedenle, daha sonra hangi markayı seçmek isterseniz isteyin, sahip olmak istediğiniz diğer özelliklere ek olarak UVA ve UVB ışınlarına karşı % 99 -% 100 koruma sunan markayı seçtiğinizden emin olun.
8. Darbelerden ve Travmadan kaçının
Travmatik kataraktın yaş tercihi yoktur, yani her yaştaki travma katarakt oluşumuna ve ilerlemesine neden olabilir. Bu nedenle, uygun önleyici tedbirler alarak göz yaralanmalarından kaçınmak çok önemlidir. En önemli şey, işte, oyunda ve spor aktivitelerinde tehlikeli durumlarda göz yaralanmalarını önlemek için gözlük ve göz siperleri dahil koruyucu gözlük kullanmaktır.
9. Düzenli Göz Muayeneleri Alın
Görüşünüz net ve sağlıklı olsa bile, özellikle kırk yaşından sonra yıllık göz rutin muayeneleri planlamayı bir öncelik haline getirin. Rutin göz muayeneleri, göz doktorunuzun katarakt, glokom, makula dejenerasyonu (Sarı Nokta Hastalığı) ve diğer görme bozuklukları belirtilerini teşhis etmesine olanak tanır. Erken teşhis görüşünüzü kurtarabilir! Tüm önlemleri aldım yine de katarakt olursam?
Bu önlemler katarakt oluşumunu ve ilerlemesini geciktirmeye yardımcı olabilir, ancak yaşlanma gibi katarakt da kaçınılmazdır.
Kataraktınız varsa göz doktorunuz size ilk aşamalarda kullanmanız için gözlük yazacaktır. Daha sonraki aşamalarda, görme kaybı gözlüklerle düzeltilemediğinde ve günlük aktiviteleriniz aksamaya başladığında; doktorunuz göz içi lens implantasyonu ile katarakt ameliyatının risklerini ve faydalarını sizinle tartışacaktır.
Ameliyatın adı korkutucu gelse de, dünyadaki hemen hemen tüm göz kliniklerinde uygulanan güvenli ve rutin bir işlemdir. Doktorunuz görme ihtiyaçlarınıza en uygun ameliyatı ve merceği seçmenize yardımcı olacak ve görüşünüzü normale döndürmenize yardımcı olacaktır.
