Genetik, çevresel veya doğuştan kaynaklı nedenlerle gelişebilen şaşılık, kırma kusurları, retina veya kornea rahatsızlıkları, glokom veya katarakt gibi göz hastalıkları kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkilemektedir. Özellikle ileri yaştaki kişilerde yaygın görülen bir göz hastalığı olan katarakt, göz içi doğal lensin şeffaflığını yitirmesi sonucunda ortaya çıkar. Bu durum, görme yetisinde azalmaya yol açarak hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle katarakt mutlaka tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır.
Katarakt sadece cerrahi yöntemle tedavi edilmektedir. Günümüzde ileri katarakt cerrahisi sayesinde kolay ve hızlı bir şekilde hastalara göz sağlığı geri kazandırılmaktadır.
Katarakt neden olur?
Göz içindeki doğal lens normalde saydam ve şeffaf bir yapıdadır. Bu sayede göz içi doğal lensi ışığı geçirir ve retina üzerinde odaklanmasına yardımcı olur. Çeşitli nedenlere bağlı olarak doğal lensin saydamlığını kaybetmesi, renk değiştirerek görüşü etkilemesi katarakt olarak ifade edilmektedir.
Katarakt yaygın rastlanan bir göz hastalığıdır. Sıklıkla 50 yaş ve üzeri hastalarda görülür ve genellikle yaşa bağlı olarak gelişmektedir. Ancak bu hastalığın tek nedeni ileri yaş değildir.
Bebeklerde doğuştan katarakt gözlemlenebilir.
Genetik faktörler katarakt gelişme riskini artırabilir.
Uzun süre güneşin zararlı ultraviyole ışınlarına maruz kalmak, gözde katarakt oluşumunu tetikleyebilir.
Diyabet hastalarında yüksek kan şekeri seviyeleri katarakt riskini artırabilmektedir.
Göze alınan darbe ve travmalar veya cerrahi yaralar da katarakt nedeni olabilmektedir.
Bazı ilaçların uzun süreli kullanımı katarakt oluşumunu destekleyebilmektedir.
Ayrıca sigara içenler de katarakt için risk grubunda yer almaktadır.
Katarakt belirtileri nelerdir?
Katarakt görüş kalitesini bozan bir hastalıktır ancak belirtileri yavaş gelişir. Bu nedenle genellikle başlangıç evresinde fark edilemeyebilir. Hastalık ilerledikçe belirtiler artar.
Kataraktın en tipik belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Bulanık görüş
- Renklerde solma veya sarımsı bir ton oluşması
- Işığa karşı hassasiyet gelişmesi
- Özellikle geceleri veya az ışıklı ortamlarda görüşün bozulması,
- Görme zorluğu
- Çift görme
- Gözlük reçetesinde yapılan değişikliğe rağmen görüşün düzelmemesi
Katarakt ameliyatı nedir?
Katarakt ameliyatı en basit ifadeyle; saydamlığını yitiren doğal göz içi lensin cerrahi işlemle alınması ve yerine yapay göz içi mercek takılmasıdır. Günümüzde tıp ve teknolojideki gelişmelere paralel olarak lokal anestezi altında yapılan katarakt ameliyatı yaklaşık 10-15 dakikada tamamlanmakta ve hastalar aynı gün taburcu olmaktadır. Katarakt ameliyatı genellikle bir gün ara ile her iki göze yapılır.
Katarakt ameliyatının amacı hastalık nedeniyle ortaya çıkan görme problemlerinin düzeltilmesidir. Katarakt ameliyatı öncesinde gerçekleştirilen göz muayenesi ve bazı testler ile kataraktın tipi, seviyesi ve gözün genel sağlığı değerlendirilir.
Ardından lokal anestezi ile hastanın ameliyat sırasında herhangi bir şey hissetmemesi sağlanır.
Kataraktlı lensin parçalanarak çıkarıldıktan sonra saydam bir yapay lens gözün arkasına yerleştirilir.
Göz ameliyatı sonrasında genellikle iyileşme süreci hızlı bir şekilde gerçekleşir.
Katarakt ameliyatında takılan yapay mercekler hastaya göre doktor tarafından belirlenmektedir. Ameliyatta genellikle monofokal lens (sabit odaklı), bifokal lens (hem yakın hem uzak odaklı) veya akıllı lens olarak da bilinen trifokal lens (yakın uzak ve orta görüş mesafelerinde etkili) takılmaktadır.
Bunun dışında katarakt ile birlikte astigmat sorunu da varsa torik lensler; ikinci bir lens gerekli olduğunda ise add- on lensler tercih edilebilmektedir.
Katarakt ameliyatı çeşitleri nelerdir?
Katarakt ameliyatında genellikle fakoemülsifikasyon veya femtosaniye lazer kullanılan yöntemler tercih edilmektedir.
- En yaygın katarakt ameliyatı çeşidi kısaca FAKO olarak da bilinen fakoemülsifikasyondur. Göz içinde küçük bir kesi açılır; buradan bir ultrasonik sonda ile girilerek kataraktlı lens parçalanır. Parçalanan lens emilip çıkarıldıktan sonra yapay mercek göze yerleştirilir. İşlem genellikle dikiş gerektirmez ve hastalar ameliyat sonrası hızlı bir şekilde iyileşirler.
- Bir diğer katarakt ameliyatı çeşidi ise femtosaniye lazer yöntemidir. Bu yöntem daha yeni bir teknolojidir ve sayılı hastanede uygulanabilmektedir. Bu yöntemde, femtosaniye lazer ile göz yüzeyine mikro kesiler açılarak kataraktlı lensin parçalanması sağlanır. Sonrasında, parçalanan lens, FAKO kullanılarak emilir ve yapay lens göze takılır.
Katarakt ameliyatı sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Katarakt ameliyatı sonrasında hastalar doktor tarafından verilen göz damlalarını gerektiği gibi kullanmalıdır. Damla kullanımı iyileşme sürecinin hızlanması ve operasyon sonrası komplikasyon gelişmemesi için önemlidir.
Herhangi bir enfeksiyon gelişmemesi için iyileşme sürecinde göze toz, kir gibi maddelerin kaçmaması önemlidir. Ayrıca operasyon sonrası bir süre için göze su temasından da kaçınılmalıdır.
Dışarı çıkıldığında gözü iyi şekilde saran türde bir güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
Uyurken göz bandajı kullanılarak gözün korunması da sağlanabilir.
Hastalar ameliyat sonrasında gözlerini ovuşturmaktan kaçınmalıdır.
Ağır sporların ve ağır kaldırma gerektiren işlerin iyileşme sürecinde yapılmaması önerilmektedir.
Ameliyatın ardından ilk birkaç haftada görüşte bulanıklık devam etmesi normaldir. Bu durum genellikle kendiliğinden düzelir ve hastalar daha net ve kaliteli görüşe kavuşur.
Katarakt ameliyatı sonrası çok nadiren de olsa bazı komplikasyonlar meydana gelebilir.
Enfeksiyon
İltihap gelişimi
Gözün şişmesi
Kanama
Göz tansiyonu
Görme kaybı
Şiddetli ağrı
Retina yırtılması
Göz kapağı sarkması gibi ciddi durumlarda hemen göz doktoruna başvurulmalıdır.
Kimler katarakt ameliyatı olmalıdır?
Katarakt ameliyatı katarakt nedeniyle bulak görüş, renklerde solma, ışığa karşı artan hassasiyet gibi görme sorunları yaşayan hastalara yapılmaktadır. Katarakt yüzünden yaşam kalitesi düşen, günlük aktiviteleri yerine getirmekte zorlanan, gözlük ve lensle görme sorunları düzelmeyen ve ameliyata engel bir sağlık durumu olmayan hastalar için uygundur.
