Göz kararması yaygın olarak karşılaşılan bir sağlık problemidir. Gözde ani gelişen görüş kaybı veya bulanık görme hali olarak tanımlanır. Farklı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen göz kararması kimi zaman baş dönmesi, bulantı, kulak çınlaması gibi belirtilerle bir arada görülebilir. Düşük kan basıncı ani göz kararmasının en yaygın nedenidir. Kan basıncı düştüğünde beyne yeterli oksijen gitmediği için gözde kararma ortaya çıkar.
Göz kararmaları her zaman ciddi bir soruna işaret etmese de bu problemin sık tekrarlanması halinde farklı hastalıkların varlığı söz konusu olabilir. Bu nedenle; görüşünde anlık kayma meydana gelen ve göz kararması tekrar eden hastaların mutlaka bir uzmana başvurmaları gerekmektedir.
Göz kararması nedir?
Kişinin görüşünün ani ve geçici olarak kararması veya bulanık hale gelmesi göz kararması olarak tanımlanır. Tıpta ortostatik olarak ifade edilen göz kararması toplumumuzda yaygın olarak görülmektedir. Göz kararması birkaç saniye veya birkaç dakika yaşanabilir; bazı durumlarda tek gözü bazen de iki gözü birden etkileyebilir.
Göz kararması baş dönmesi ile birlikte gelişebilir; ayrıca kulaklarda çınlama, mide bulantısı gibi belirtiler de göz kararmasına eşlik edebilmektedir.
Göz kararması her zaman ciddi bir hastalığa işaret etmez. Ancak sık sık tekrar ediyorsa, baş dönmesi, çarpıntı ve bulantı gibi belirtilerle birlikte meydana geliyorsa altta yatan neden mutlaka araştırılmalıdır.
Göz kararması neden olur?
Göz kararması birçok farklı nedene bağlı gelişebilen bir sağlık sorunudur. Stresten açlığa, tansiyon düşmesinden beyin ve kalp-damar sorunlarına kadar çeşitli durumlar göz kararmasına yol açabilmektedir.
Göz kararmasının en sık karşılaşılan çeşidi ayağa kalkınca yaşanan göz kararmasıdır. Aniden ayağa kalkıldığında tansiyonun hızlı bir şekilde düşmesi veya kan şekerinin düşmesi ile beyne giden kan akışının azalması bu durumun temel nedenidir.
Göz kararmasının nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Aniden ayağa kalkınca kan basıncının düşmesi (ortostatik hipotansiyon)
- Yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- Düşük kan şekeri (Hipoglisemi) veya yüksek kan şekeri (hiperglisemi) gibi şeker düzensizlikleri
- Göz sağlığı problemleri; özellikle göz tansiyonu (glokom) veya retinanın yerinden ayrılması gibi durumlar
- Kansızlık (anemi)
- Dehidratasyon (sıvı kaybı)
- Migren
- Vertigo
- Yorgunluk
- Stres
- Bazı ilaçlar
- Hamilelik
- Vitamin ve mineral eksiklikleri (B12 vitamini eksikliği, demir eksikliği gibi)
- Kalp ritminde düzensizlik
- İnme (felç)
Göz kararması belirtileri nelerdir?
Göz kararması farklı belirtilerle bir arada gelişebilen bir durumdur. Belirtiler göz kararmasının nedenleri ile ilişkilidir. Göz kararmasının en tipik belirtileri şöyledir:
- Ani ve geçici görüş kaybı
- Bulanık görme veya net görüşün azalması
- Görüş alanında daralma
- Baş dönmesi
- Çarpıntı (hızlı kalp atışı)
- Halsizlik
- Bayılma hissi
- Terleme
- Dengesizlik
- Mide bulantısı
- Baş ağrısı
- Nadir görülmekle birlikte göğüs, omuz ve boyun ağrısı
Göz kararması nasıl teşhis edilir?
Göz kararması şikayetiyle doktora başvurulduğunda öncelikle bu durumun altında yatan nedenler tespit edilmelidir. Doktor hasta öyküsünü dinledikten sonra fizik muayene gerçekleştirir.
Dinlenme sırasında ve ayağa kalkınca kan basıncı ölçülerek ortostatik hipotansiyon olup olmadığı belirlenir.
Kan testleri ile kan basıncı, kan şekeri, tiroid, hemoglobin seviyesi ve vitamin değerleri kontrol edilir.
Göz kararmasının kalp problemleri ile ilişkili olup olmadığını görmek üzere elektrokardiyogram (EKG), Ekokardiyogram gibi tetkikler yapılabilir.
Baş ağrısı veya kulak çınlaması gibi şikayetlerle birlikte görülen göz kararması nörolojik hastalıkların varlığına işaret edebilir. Bu tip hastalarda nöroloji doktoru MR (manyetik rezonans görüntüleme), BT (Bilgisayarlı Tomografi) gibi yöntemlerle inme veya beyin tümörü gibi durumları araştırır.
Göz kararmasında detaylı göz muayenesi de gerçekleştirilerek; gözde ani görüş kaybı ve bulanıklık gibi sorunların göz hastalıklarından kaynaklı olup olmadığı değerlendirilir.
Göz kararması nasıl tedavi edilir?
Göz kararması tedavisi bu durumun nedenine göre yapılmaktadır. Stres, yorgunluk, beslenme alışkanlıkları gibi durumlara bağlı ortaya çıkan göz kararması yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenlemeleri ile kontrol altına alınabilir. Dehidrasyon kaynaklı durumlarda bol sıvı tüketilmelidir.
Ayağa kalkınca yaşanan göz kararması şikayeti olanların düzensiz egzersiz yapmaları, yeterli sıvı tüketmeleri ve kalkma sırasında yavaş ve kontrollü hareket etmeleri önerilmektedir.
Vitamin ve mineral eksikliklerinin ortaya çıkardığı göz kararması şikayetleri yapılan tahliller sonrası doktorun vereceği takviyelerin kullanılması ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile düzeltilebilmektedir.
Tansiyon kaynaklı göz kararması şikayetinde hipotansiyon veya hipertansiyona bağlı ilaçlar reçete edilebilir.
Diyabet hastalarında insülin veya oral ilaçlar verilebilir.
Migrene bağlı göz kararmasını önlemek için ilaç tedavisi uygulanabilir.
Kalp ritim bozuklukları olan kişilerde ilaç tedavisi veya cerrahi tedavi devreye alınabilir.
Göz hastalıklarına bağlı göz kararması göz doktoru tarafından kesin tanı sonrası uygulanır. Örneğin; glokom hastalarına göz içi basıncı düşürmek için ilaçlar verilebilir veya glokom ameliyatı gerçekleştirilebilir. Retina hastalıklarında ise lazer tedavisi veya cerrahi yöntemlerle tedavi sağlanabilir.
