Bulanık görme şikayetinin yaygın nedenleri arasında yer alan astigmat göz merceği olarak da bilinen korneanın tam yuvarlak olmayışına bağlı gelişen bir kırma kusurudur. Astigmat hastaları hem uzak hem de yakında net görme problemi yaşarlar. Bununla birlikte gözleri sık sık kısma, başta ağrı ve göz yorgunluğu gibi şikayetler de astigmatta sık rastlanmaktadır.
Yaşam kalitesini düşüren bu problem gözlük ve kontakt lens kullanımıyla düzeltilebilir. Ayrıca günümüzde lazer ameliyatı ile astigmat tedavisi etkin bir şekilde sağlanabilmektedir. Göz doktoru hastanın astigmat türü, derecesi ve genel sağlık durumunu değerlendirerek en uygun tedaviyi planlar.
Astigmat nedir?
Göz küresinin ön kısmında yer alan kornea ve göz merceği yuvarlak bir şekle sahiptir. Göz merceğinin veya korneanın düzensiz şekilde kavislenmesi veya eğrilmesi halinde göze gelen ışık doğru kırılmaz. Bu durum yakın ve/veya uzak mesafelerin bulanık görülmesine yol açan astigmatizma olarak tanımlanmaktadır.
Çocuk veya yetişkin her yaşta kişide görülebilen astigmat iki ana türe ayrılır:
Düzenli astigmat kornea veya mercek eğriliğinin simetrik olduğu astigmat türüdür.
Düzensiz astigmat ise kornea veya merceğin eğriliğinin asimetrik şekilde olmasıdır.
Bunun dışında miyop (uzağın bulanık görülmesi) ve astigmatın bir arada görülmesi miyop astigmat; hipermetrop (yakını bulanık görme) ve astigmatın bir arada bulunması ise hipermetrop astigmat olarak adlandırılır.
Astigmat neden olur?
Astigmat kornea veya göz merceğinin düzgün bir eğime sahip olmaması nedeniyle ortaya çıkan bir görme rahatsızlığıdır. Kırma kusurları arasında yer alan astigmatta ışık retina üzerinde doğru şekilde odaklanamaz ve bulanık görüntü oluşur.
Astigmat genellikle doğuştan gelen bir kırma kusurudur. Genetik yatkınlık veya doğum kusurları astigmata yol açabilir. Bunun dışında kalan başlıca nedenler ise şöyledir:
- Göz yaralanmaları
- Katarakt ameliyatı ve bazı cerrahi operasyonlar
- Keratokonus hastalığı
- Yaşlanma veya bazı hastalıklara bağlı korneada meydana gelen bozukluklar
- Göz yorgunluğu
- Göz kapağının baskı yapması
Astigmat belirtileri nelerdir?
Astigmat belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Bulanık görüş en yaygın rastlanan belirtilerin başında gelmektedir. Bunun dışında astigmatın genel belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Geceleri daha zor görme
- Baş ağrısı
- Görebilmek için gözleri sık sık kısma ihtiyacı hissetme
- Gözde yanma ve ağrı
- Gözde rahatsızlık hissi
- Çift görme
Astigmat dereceleri nelerdir?
Astigmat dereceleri şöyledir:
0.50- 1.00 diyoptri arası hafif astigmatizma olarak ifade edilir. Genellikle kişiler gözlüksüz de rahat görebilmektedir.
1.00- 2.00 diyoptri arası orta astigmatizmadır. Bu durumda gözlük veya kontakt lens kullanımı gerekebilir.
2.00- 3.00 diyopti ileri astigmatizma varlığını gösterir. Hastalar bulanık gördükleri için mutlaka tedavi edilmelidir.
3 derece üstü yüksek dereceli astigmattır. Bu durumda görme ciddi şekilde bozulmuştur ve hastalar gözlüksüz göremezler. Gerekli hallerde tedavi cerrahi yöntemle sağlanabilir.
Astigmat nasıl tedavi edilir?
Göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılan detaylı muayene ve astigmat testi sonrası hastanın astigmat numarası belirlenir. Astigmat testi keratometri (kornea eğriliğinin ölçülmesi), refraksiyon testi (kırılma kusurunun belirlenmesi) ve görme keskinliği testi tanıda kullanılan yöntemlerdir.
Astigmat tedavisi astigmatın derecesi, hastanın ihtiyaçları ve göz sağlığı durumuna göre planlanır.
- Hafif astigmatı olan hastalar genellikle herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymazlar. Bununla birlikte astigmat derecesi zamanla artabilir. Bu nedenle düzenli göz muayenesi ihmal edilmemelidir.
- Yüksek astigmat durumu yoksa özel tasarlanmış gözlük veya kontakt lenslerle hastaların net görmesi sağlanabilir. Kontakt lens genellikle daha net görüş sunmaktadır. Yumuşak torik kontakt lensler genellikle astigmat tedavisinde tercih edilmektedir. Düzensiz kornea şekline bağlı astigmatta ise sert gaz geçirgen kontakt lensler kullanılmaktadır.
- Lazer ameliyatı uygun hastalarda astigmat tedavisinde tercih edilen yöntemlerden biridir. Bu kapsamda LASIK veya PRK yöntemleri kullanılmaktadır. Lazer tedavisi kapsamında kornea dokusu yeniden şekillendirilerek ışığın doğru odaklanması sağlanır. Göz kusuru düzeltildikten sonra hastalar yeniden net görüşe kavuşabilir.
- Orto-K (Ortokeratoloji) tedavisinde geceleri hastalar özel sert lensler kullanır. Kornea geçici olarak şekillendirilir ve hastalar gündüz lens olmaksızın net görebilirler.
- İleri derece astigmat, miyop veya hipermetrop olan ve lazer tedavisi için uygun olmayan hastalara ise göz içi lens ameliyatı yapılabilmektedir.
